Voorstel voor verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering zzp’ers wordt aangepast
Kamerbrief van minister Eddy van Hijum van 22-11-2024
In Nederland is een groot deel van de zelfstandigen niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid, wat hen blootstelt aan inkomensverlies bij langdurige uitval. De voorgestelde Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (Baz) moet hierin verandering brengen door een verplichte verzekering in te voeren.
Minister Eddy van Hijum heeft echter aangekondigd dat het wetsvoorstel wordt aangepast, mede naar aanleiding van maatschappelijke reacties en uitvoeringsbezwaren van onder andere het UWV en de Belastingdienst.
Het voorstel in hoofdlijnen
Het huidige voorstel introduceert een collectieve verzekering voor zzp’ers tot de AOW-leeftijd. Belangrijke kenmerken:
- Premie: 6,5% van de winst uit onderneming, met een maximum van € 195,- per maand
- Toegankelijkheid: Verzekering voor alle zelfstandigen, ongeacht leeftijd of medische voorgeschiedenis
- Doel: Een gelijker speelveld creëren tussen werknemers en zelfstandigen en inkomensverlies bij ziekte opvangen
Reacties en bezwaren
Tijdens de internetconsultatie, waaraan 2.260 mensen deelnamen, bleek begrip voor de intentie van de wet, maar is er ook ook kritiek:
- Kosten: Velen vinden de premie te hoog of vrezen administratieve lasten
- Uitvoeringscomplexiteit: De Belastingdienst en het UWV noemen de grondslag "winst uit onderneming" problematisch. Hierdoor kan onzekerheid ontstaan over premieplicht en terugvorderingen
- Capaciteit: Beide organisaties signaleren dat zij onvoldoende middelen hebben om de wet op korte termijn uit te voeren
- Flexibiliteit: De wisselingen in verzekeringsplicht, zoals het opt-out naar de private markt, maken uitvoering ingewikkeld
Gevolgen aanpassingen verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering
Vanwege de signalen is besloten het wetsvoorstel verder te herzien. Minister Van Hijum verwacht dat:
- Het aangepaste voorstel op zijn vroegst in het derde kwartaal van 2025 wordt ingediend.
- De uitvoeringsorganisaties meer tijd nodig hebben om een werkbaar systeem op te zetten, waarbij invoering voor 2030 waarschijnlijk niet haalbaar is.
Sectorale uitzonderingen
Er zijn verkenningen gedaan naar uitzonderingen voor specifieke groepen, zoals de agrarische sector. Hoewel technisch mogelijk, wordt dit complex en risicovol door precedentwerking. Dit kan leiden tot maatschappelijke druk voor meer uitzonderingen en een verhoogde administratieve last.
Conclusie
Het streven naar een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering blijft een belangrijk onderdeel van de arbeidsmarkthervormingen. Echter, de uitvoeringsproblemen en maatschappelijke bezwaren maken zorgvuldige aanpassingen noodzakelijk. Minister Van Hijum benadrukt dat samenwerking met sociale partners en uitvoeringsorganisaties essentieel blijft om tot een werkbare oplossing te komen.